کتاب‌خوانی یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهایی است که افراد زیادی به آن علاقه‌مند هستند. حتما بارها تجربه کرده‌اید که بعد از خواندن کتاب، هیچ چیزی از آن در ذهن‌تان باقی نمانده! برای آنکه محتوای کتاب در ذهن شما حک شود، باید به دنبال بهترین زمان برای مطالعه باشید. چرا که زمان مطالعه، خودش نیمی از موفقیت در یادگیری بوده و برای هر فرد تفاوت دارد. در این بخش از توکامگ، به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
چرا زمان مطالعه تا این حد اهمیت دارد؟
مطالعه تنها یک فعالیت ذهنی نیست، بلکه ترکیبی از توجه، تمرکز، انرژی، احساس و ریتم زیستی بدن می‌باشد. ذهن انسان در طول شبانه‌روز سطح‌های مختلفی از هوشیاری را پشت سر می‌گذارد. درست مانند اینکه ذهن در صبح فعال‌تر بوده و شب‌ها میل به آرامش بیشتری دارد.
ذهن در ساعت‌های خاصی یاد می‌گیرد و اطلاعات را عمیق‌تر پردازش می‌کند. اگر در زمان نامناسب مطالعه انجام شود، مغز به جای یادگیری فقط در حال تلاش برای بیدار ماندن است. در مقابل، وقتی بهترین زمان برای مطالعه را در نظر بگیرید، حتی یکساعت نیز می‌تواند به اندازه چند ساعت موثر باشد.
اگر به مطالعه کتاب‌های انگیزشی و توسعه فردی علاقه دارید، بهتر معرفی کتاب انسان در جستجوی معنا را از دست ندهید. این کتاب زندگی‌نامه ویکتور فرانکل را به تصویر می‌کشد و از مطالعه آن لذت می‌برید.
مطالعه در صبح؛ ذهن تازه، دنیای روشن
صبح برای بسیاری از افراد بهترین زمان مطالعه محسوب می‌شود. بعد از خواب شبانه، مغز در حالتی تازه، پاک و بدون انباشت اطلاعات روز گذشته قرار می‌گیرد. به این ترتیب مانند یک دفتر سفید بوده و برای مطالعه ایده‌آل عمل می‌کند. از جمله مزایای مطالعه در وقت صبح، عبارتند از:
- حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت در اوج عملکرد خود است.
- ذهن از استرس روزانه خالی است.
- محیط اطراف معمولا ساکت‌تر می‌باشد.
- برای یادگیری مطالب تحلیلی یا مفهومی فوق‌العاده‌تر خواهد بود.
- اگر دانش‌آموز یا دانشجو هستید، ساعت 6 تا 10 صبح یکی از موثرترین زمان‌ها برای خواندن درس‌های سنگین و مطالعه کردن می‌باشد.
- اگر اهل کتاب‌خوانی هستید، خواندن یک فصل از رمان یا کتاب توسعه فردی در ابتدای روز، می‌تواند کل روزت را پرانرژی کند.
مطالعه در عصر؛ تعادل ذهن و بدن
بعد از یک روز پرکار، عصرها زمان بازگشت آرامش است. بدن هنوز فعال بوده، ولی ذهن تمایل دارد به فعالیت‌های ملایم‌تر بپردازد. از جمله مهمترین مزایای مطالعه در عصر عبارتند از:
- برای خواندن رمان، داستان و مطالب انگیزشی بسیار مناسب است.
- ذهن بین آموخته‌های روز پیوند برقرار می‌کند.
- خواندن در عصر، قبل از غروب، حس رضایت و جمع‌بندی به روز می‌دهد.
- اگر اهل مطالعه شخصی هستید، ساعت 4 تا 7 عصر می‌تواند بهترین زمان برای مطالعه کتاب‌های ادبی، رمان یا شعر باشد.
اگر به مطالعه کتاب‌های روانشناسی بالینی علاقه دارید، معرفی کتاب صید ماهی بزرگ را از دست ندهید.
مطالعه در شب؛ خلوت ذهن و تمرکز عمیق
در شب دنیا آرام و نویزهای اطراف خاموش می‌شوند. بسیاری از نویسندگان و اهل مطالعه عاشق شب‌اند؛ چون ذهن در سکوت شب قدرت تمرکز فوق‌العاده‌ای دارد. از جمله مهمترین مزایای مطالعه شبانه به صورت زیر هستند:
- محیط کاملا آرام و بدون حواس‌پرتی
- برای مرور مطالب و جمع‌بندی آموخته‌ها عالی است.
- مطالعه در نور کم و فضای آرام باعث افزایش تمرکز عمیق می‌شود.
- بهتر بدانید، مطالعه سنگین در شب و قبل از خواب، ممکن باعث مختل شدن خواب گردد. به خصوص اگر موضوع هیجان‌انگیز و عمیق باشد. (مانند رمان جنایی یا درس سخت)
- بهترین پیشنهاد برای مطالعه شبانه، از 30 تا 45 دقیقه قبل از خواب می‌باشد. مانند داستان سبک یا کتاب الهام‌بخش
ریتم‌زیستی بدن و تفاوت‌های فردی در مطالعه
نکته مهمی که در یافتن بهترین زمان برای مطالعه وجود دارد، اینجاست که همه افراد یکسان نیستند. برخی از افراد صبح‌کار و بعضی دیگر شب‌زنده‌دار هستند. به این ترتیب، نمی‌توان نسخه یکسانی برای همه در مطالعه پیچید. کتاب دختری که رهایش کردی، اثر جوجو مویز شما را به عالم متفاوتی از زندگی فرو می‌برد.
توجه به نکات طلایی مهم برای پیدا کردن زمان مناسب مطالعه، ضرورت دارد. این نکات عبارتند از:
- اگر صبح‌ها انرژی و تمرکز بالاتری دارید، مطالعه صبحگاهی برایتان بهتر است.
- اگر در ساعات آخر شب ذهن‌تان روشن‌تر است و حس خلاقیت بیشتری دارید، زمان طلایی برای شما شب خواهد بود.
- اگر در میانه روز، بیشترین بهره‌وری را از ذهن خود دارید، مطالعه عصرگاهی به شما توصیه می‌گردد.
به صورت کلی، توجه به ریتم‌زیستی بدن از اهمیت زیادی در مطالعه بهره‌مند است. برای یافتن زمان درست مطالعه، چند روز ساعات متنوع را امتحان کنید تا بفهمید زمان طلایی مطالعه برای شما چه تایمی خواهد بود.
بهترین زمان مطالعه برای انواع محتوا
نکته مهمی که در یافتن زمان طلایی مطالعه باید به آن توجه کنید، نوع محتوای کتاب است. چرا که زمان مطالعه یک کتاب درسی با خواندن شعر یا رمان کاملا متنوع می‌باشد. بهترین تایم برای مطالعه هر محتوا عبارتند از:
- برای درس و یادگیری علمی: بهترین زمان مطالعه بین 6 صبح تا 10 صبح یا 4 تا 6 عصر می‌باشد. چرا که در این ساعات، ذهن قدرت تمرکز، یادگیری و انرژی ذهنی بالاتری دارد.
- برای رمان و داستان: عصر یا شب بهترین تایم مطالعه می‌باشد. چرا که ذهن در این زمان‌ها آرام‌تر بوده و آمادگی برای تخیل و هم‌ذات‌پنداری دارد.
- کتاب‌های انگیزشی و رشد فردی: صبح یا شب قبل از خواب، مطالعه الهام‌بخش در آغاز یا پایان روز، تاثیر روانی مثبتی به جای می‌گذارد.
- موضوعات شعر یا فلسفه: ساعات آرام و خلوت، معمولا در عصرها یا شب‌های آرام که ذهن آماده تامل بهتر است.
محیط و شرایط مطالعه چقدر مهم است؟
نکته مهمی که برای یافتن بهترین تایم مطالعه اهمیت دارد، اینجاست که هر چه مقدار شما بهترین زمان را پیدا کنید، اگر در یک محیط نامناسب باشید، بی‌فایده است. نور مناسب، هوای تازه، سکوت نسبی و وضعیت بدن همه بر تمرکز فرد تاثیرگذار هستند. از جمله مهمترین نکات کلیدی عبارتند از:
- نور طبیعی همیشه بهترین گزینه است.
- صندلی راحت ولی نه بیش از حد نرم.
- تلفن همراه را کنار بگذارید.
- هر 45 دقیقه ، 5 دقیقه به چشم و ذهن استراحت دهید.
- همیشه دفترچه‌ای برای یادداشت نکات کنارتان بگذارید.
بسیاری از ما در زمان مطالعه، به دنبال بهترین زمان هستیم، در صورتی که اصل کار پیوستگی است. اگر هر روز حتی نیم‌ساعت در یک زمان مشخص مطالعه کنید، ذهن خودش را با آن هماهنگ نموده و مطالعه برای شما لذت‌بخش می‌شود.
نتیجه‌گیری
بهترین زمان برای مطالعه در بین همه افراد یکسان نیست. برای برخی از افراد صبح، برای بعضی عصر و دیگری شب است. اما در نهایت، بهترین تایم برای مطالعه، همان زمانی بوده که ذهن، بدن و قلب در هماهنگی کامل با یکدیگر هستند. مطالعه زمانی معنا پیدا می‌کند که از خواندن کتاب لذت ببرید.
