ایدز یک بیماری آسیب‌رسان به سیستم ایمنی فرد مبتلا می‌باشد. بیماری ایدز باعث کاهش سلول‌های دستگاه ایمنی بدن میشود. برایش درمانی وجود ندارد ولی با داروهای ضد ویروسی قابل کنترل می‌باشد. در ادامه برای پاسخ به این سوال که بیماری ایدز چیست؟ با مجله خبری توکامگ همراه باشید.
بیماری ایدز چیست؟
ایدز یک ویروس آسیب رسان به سیستم ایمنی بدن می‌باشد. این بیماری سلول‌های CD4 که از نوع سلول های ایمنی دسته T می‌باشند را آلوده کرده و باعث مرگ آنها میشود. مرگ سلول‌های T فرد مبتلا، با گذشت زمان بیشتر شده و بدن فرد بیمار، مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله، انواع سرطان ها، می‌کند.
با کاهش تعداد سلول های CD4، سیستم ایمنی بدن ضعیف شده، به طور طبیعی در افراد بزرگسال تعداد CD4 معمولا از ۵۰۰ تا ۱۵۰۰، در یک میلی متر مکعب می‌باشد، ولی این مقدار در فردی که به ایدز مبتلا باشد به زیر ۲۰۰ عدد می رسد.
راه های انتقال بیماری ایدز چیست؟
یکی از راه های انتقال ایدز از بدن فرد مبتلا به این بیماری به بدن سایر افراد، مایعات بدن فرد مبتلا است. مایع منی، خون بدن فرد مبتلا، ترشحات واژن و رکتوم و شیر مادر ازجمله این مایعات هستند که موجب انتقال ایدز می‌شوند. ویروس ایدز از طریق آب یا هوا و همچنین تماس‌های گاه به گاه منتقل نمی‌شود.
چه ارتباطی بین HIV و بیماری ایدز وجود دارد؟
برای ابتلای یک فرد به بیماری ایدز، باید ویروس HIV داشته باشد، اما داشتن ویروس HIV لزوما به معنی ابتلا به ایدز نمی‌باشد.
مراحل پیشرفت بیماری HIV
مراحل پیشرفت HIV در سه مرحله رخ می دهد:
- مرحله حاد نامیده میشود که در چند هفته اول پس از دریافت ویروس HIV رخ می‌دهد.
- این مرحله مزمن یا تاخیر بالینی است.
- بیماری ایدز
سرعت پیشرفت HIV، در مرحله دوم، احتمال دارد از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اگر درمان شروع نشود بیماری ایدز ممکن است تا یک دهه علائمی از خود نشان دهد، ولی اگر در مرحله مزمن درمان آغاز شود، امکان دارد که بیماری ایدز تا بی نهایت هم علائمی از خود نشان ندهد. همانطور که اشاره شد، اگرچه HIV و ایدز با هم مرتبط هستند ولی این دو، یک بیماری نیستند.
راه های انتقال HIV
شایعترین راه انتقال، رابطه جنسی واژینال یا رابطه جنسی مقعدی، استفاده از سرنگ‌ها، نیدل‌های تزریق و سایر داروهای تزریقی، استفاده از تجهیزات استریل نشده تاتو بدن، استفاده از تجهیزات استریل نشده دندانپزشکی، منتقل شدن ویروس از مادر باردار به نوزاد، از طریق شیردهی به نوزاد و همچنین از طریق جویدن غذای کودک توسط مادر، پیوند عضو با فرد مبتلا.
علت بیماری HIV چیست؟
HIV به نوعی ویروس گفت میشود که از میمون های آفریقایی به انسان منتقل شده است. این ویروس نقص ایمنی با استفاده از خوردن گوشت شامپانزه حاوی ویروس، به انسان انتقال یافته، و در بدن انسان به HIV امروزی تبدیل شده است. این اتفاق در سال ۱۹۲۰ رخ داده است. در چند دهه متوالی HIV در آفریقا از فردی به فرد دیگر منتقل، و با گذشت زمان، به نقاط مختلف جهان انتشار یافت. در سال ۱۹۵۹ برای اولین بار، دانشمندان این ویروس را در خون انسان مشاهده کردند.
علت بیماری ایدز چیست؟
بیماری ایدز توسط ویروس HIV ایجاد می شود، تا این ویروس وجود نداشته باشد فرد به بیماری ایدز مبتلا نمی‌شود.
دوره ایجاد بیماری توسط ویروس HIV
به محض ورود ویروس Hiv به بدن فرد، این ویروس شروع به تولید مثل کرده و در این زمان، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی را برای دفاع از بدن در مقابله با آنتی‌ژن‌های ویروس تولید می‌کند. از زمانی که HIVوارد بدن شود تا زمانی که این ویروس در خون فرد قابل تشخیص باشد، با توجه به شرایط بدنی هر فرد بین ۲۳ تا ۹۰ روز زمان می‌برد.
طول بیماری
امکان دارد فردی که ویروس آلوده شده است، جواب تست او منفی باشد، ولی در این مدت توانایی انتقال ویروس را به افراد دیگر دارد. اگر فردی مطمئن باشد که به ویروس مبتلا است ولی نتیجه آزمایش او منفی شود باید، یک ماه بعد مجددا آزمایش را تکرارکند. در این زمان این افراد باید پیشگیری‌های لازم را به درستی انجام دهند.
مهمترین نکته انجام آزمایش ویروس HIV زمان آن می‌باشد، اگر در اسرع وقت از بیماری خود مطلع شوید، می‌توانید طول عمر خود را بیشترکرده و از انتقال این بیماری به افراد دیگر جلوگیری کنید. اگر احساس میکنید به این ویروس مبتلا هستید، هر چه سریع‌تر به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.
علائم اولیه
از جمله علائم اولیه HIV می‌توان به لرز، تب، بثورات پوستی، تورم غدد لنفاوی، گلودرد، حالت تهوع، ناراحتی معده و درد اشاره کرد. با توجه به شباهت علائم ویروس HIV با ویروس آنفولانزا، در صورت بروز این علائم در کم ترین زمان ممکن، به پزشک مراجعه کنید و شرح حال خود را برای او توضیح دهید تا پزشک این بیماری را سریع تر تشخیص دهد.
علائم HIV در مرحله حاد آن چه هستند؟
مرحله عفونت حاد، چند هفته اول پس از ابتلا به HIV رخ می‌دهد. تولید مثل ویروس در این مرحله به سرعت انجام میشود. سیستم ایمنی بدن، برای مقابله با ویروس، آنتی‌بادی‌هایی را در بدن منتشر می‌کند. در این مرحله امکان دارد بعضی از افراد مبتلا هیچ علائمی از بیماری را از خود نشان ندهند. در ماه اول بیماری امکان دارد افراد مبتلا یک سری علائم نشان دهند ولی معمولا متوحه نمی‌شوند که این علائم ممکن است به بیماری ایدز ارتباط داشته باشد.
زیرا علائم مرحله حاد این ویروس بسیار شبیه به علائم، ویروس‌های فصلی یا آنفولانزا است. این علائم ممکن است خفیف یا شدید باشد، گاهی بروز کنند و گاهی زود بهبود یابند، و از چند روز تا چند هفته ادامه پیدا کنند. در این مواقع حتما باید آزمایش داده‌شود، چون امکان دارد افراد زیاد به علائم بیماری توجه نکنند و بیماری را با آنفولانزا اشتباه شود.
علائم مرحله مزمن HIV کدام‌اند؟
بعد از گذشت یک ماه از ورود ویروس HIV، به بدن فرد، مرحله تاخیر بالینی شروع میشود، این مدت می‌تواند از چند سال تا چند دهه طول بکشد. در افراد مختلف امکان دارد بدون علامت باشد یا علائمی غیر اختصاصی از خود نشان دهد. که این علائم مشابه علائم بیماری‌های دیگر است. این علائم غیر اختصاصی عبارتند از: عرق شبانه، تورم غدد لنفاوی، تب‌های مکرر، خستگی، سردرد و دردهای بدن، استفراغ و حالت تهوع، اسهال، کاهش وزن بدن، بثورات جلدی، عفونت‌های واژن و دهان، زونا و ذات الریه.
1.علائم دهانی HIV
هرفردی با داشتن علائم دهانی ، حتما باید آزمایش HIV را انجام‌دهد و در صورت مثبت شدن آزمایش، زیر نظر پزشک با تجربه درمان خود را شروع کند. در این مرحله با مصرف داروها پیشرفت این علائم به سرعت کاهش می‌یابد. درمان‌های ویروسی در این مرحله امکان دارد از ایجاد بیماری ایدز تا سال‌های طولانی جلوگیری کند.
2.علائم HIV در مردان
مردان به راحتی می توانند علائم ویروس HIV، از جمله وجود زخم در ناحیه تناسلی خود را مشاهده کنند ولی به دلیل بی توجهی به دنبال درمان نروند. مردانی که مبتلا به ویروس HIV هستند، قطعا در معرض عفونت‌های آمیزشی از جمله: سوزاک، سیفلیس، تریکومونیازیس و همچنین کلامیدیا نیز قرار می‌گیرند.
3.علائم HIV در زنان
علائم HIV در زنان و مردان تقریبا یکسان می‌باشد. ولی با توجه به شرایط ویژه در هر فرد امکان دارد زنان علائم متفاوتی را از خود نشان دهند. در زنان مبتلا به HIV ابتلا به STI وجود دارد، با این حال امکان دارد زنان متوجه لکه‌های به‌وجود‌آمده در واژن خود نشوند.
آزمایش بیماری ایدز چیست؟
آزمایشات مختلفی برای تشخیص ایدز وجود دارد، که پزشک متخصص تشخیص می‌دهد که کدام آزمایش برای فرد مراجعه کننده مناسب تراست. آزمایشات آنتی بادی / آنتی ژن از رایج ترین آزمایشات تشخیص ایدز به حساب می‌آید.
این آزمایش، تست مثبت را از ۱۸ تا ۴۵ روز می تواند تشخیص دهد. در این آزمایش، آنتی بادی و آنتی ژن خون را مورد بررسی قرار می‌دهند. آنتی ژن قسمتی از ویروس می‌باشد که باعث فعال شدن سیستم ایمنی بدن میشود.
آنتی‌بادی یک نوع پروتئین می‌باشد که در پاسخ سیستم ایمنی به عفونت بدن، ساخته و ترشح میشود. باتوجه به اینکه پیشرفت بیماری ایدز سلول‌های CD4 به زیر ۲۰۰ کاهش می‌دهد، از طریق آزمایش خون به راحتی قابل تشخیص‌است.
اقدامات‌لازم در صورت تماس با فردآلوده
در صورتی که با یک فرد مبتلا به ایدز در تماس بوده‌اید، از راه‌هایی که مطمئن هستید ویروس به شما انتقال یافته‌است، داروی PrEP مصرف کنید. این دارو شامل ۳ داروی ضد ویروس می‌باشد. این دارو حتما باید قبل از گذشت ۷۲ ساعت از تماس با فردآلوده و به مدت ۲۸ روز مصرف شود. دارو حتما باید زیر نظر دکتر متخصص عفونی مصرف شود، زیرا با مصرف خودسرانه دارو امکان دارد بیماری شما را وخیم کند.
درمان ایدز
از آن جایی که سلول HIV، به داخل سلول DNA فرد مبتلا وارد میشود، بنابراین جزو بیماری‌های دائمی محسوب میشود. در حاضر برای بیماری ایدز هیچ درمانی وجودندارد. ولی دانشمندان تلاش‌های بسیاری برای کنترل این بیماری کرده‌اند. تنها راهکار موجود برای مقابله با ویروس HIV، مصرف داروهای ضد ویروسی به تجویز پزشک متخصص بیماری‌های ویروسی است.
داروهای ضد ویروسی
داروهای ضدویروسی موجب افزایش سلول های CD4در بدن فرد مبتلا میشود و به این طریق سیستم ایمنی فرد برای مقابله بابیماری قوی‌تر میشود. مصرف داروهای ضد ویروسی باعث افزایش طول عمر فرد مبتلا میشود. ولی افرادی که به بیماریHIV مبتلا هستند و آن را درمان نمی‌کنند، دچار سندرم نقص ایمنی اکتسابی یا همان ایدز می شوند. بیماری ایدز باعث ضعیف‌شدن سیستم‌ایمنی‌بدن شده و فرد مبتلا توانایی مقاومت در برابر بیماری‌های‌عفونی را از دست می‌دهد.
تبعات عدم مصرف داروهای ضد ویروسی
باتوجه به‌مطالعات انجام‌شده، امید به زندگی در افرادی که بیماری ایدز را درمان نمی‌کنند ۳ سال بیشتر نمی‌باشد. ولی افرادی که درمان خود را به موقع آغازکنند، امید به زندگی آنها به اندازه عمر طبیعی یک انسان بدون بیماری می‌باشد. درحال حاضر ۲/۱ میلیون نفر از مردم آمریکا به بیماری ایدز دچار هستند و از هر هفت نفر، یک نفر آنها از بیماری خود مطلع نیست.
عوامل موثر در افزایش طول عمر افراد مبتلا به ایدز
عواملی که بر امید به زندگی افراد مبتلا به ایدز موثر هستند عبارتند از : افزایش تعداد سلول های CD4، مقدار ویروس موجود در بدن، جل.گیری از ابتلا به بیماری‌های ویروسی دیگر از جمله هپاتیت، عدم مصرف مواد مخدر، ترک سیگار ،شروع به موقع درمان، سن و سایر شرایط سلامتی بدن فرد.
تبعات درمان نکردن به موقع بیماری ایدز
درمان نکردن به موقع ایدز موجب ابتلاا فرد به انواع بیماری‌ها از جمله: بیماری سل، ذات الریه، برفک دهانی یا بیماری قارچی دهانی ، سیتومگالوویروس که نوعی ویروس تبخال است، مننژیت، کریپتو سپوریدیوز، سرطان و بیماری های دیگر می شود.
آیا با یک بار رابطه بین فرد مبتلا به ایدز و فرد سالم این بیماری منتقل میشود؟
بله، ویروس ایدز به سرعت در بدن فرد مبتلا تولید مثل کرده و تعداد آن افزایش می‌یابد. درواقع یکی از اصلی‌ترین راه های انتقالبیماری ایدز رابطه جنسی است. با یک بار رابطه جنسی این ویروس به راحتی به فرد سالم منتقل میشود.
پیشگیری از ایدز
بهترین راه درمان بیماری ایدز، آشنایی با راه های پیشگیری از انتقال ایدز می‌باشد. این بیماری به راحتی از طریق شریک جنسی قابل انتقال است و با تولد فرزند مبتلا به آن، می‌تواند تا چندین نسل انتقال پیداکند. راه های بسیاری برای جلوگیری از ابتلا به بیماری ایدز وجود دارند که به برخی ازآنها اشاره کرده‌ایم:
- بهترین راه برای پیشگیری از ایدز کنترل روابط جنسی در چارچوب خانواده می‌باشد.
- برای تزریق حتما از سرنگ و سوزن استریل استفاده کنید. به هیچ عنوان ازیک سوزن و سرنگ چندبار استفاده نکنید.
- رابطه‌ی‌جنسی شما باید محافظت شده‌باشد و حتما از وسایل محافظتی استفاده کنید. سعی کنید از وسایل محافظتی مانند کاندوم دوبار استفاده نکنید.
- هرچند وقت حتما باید آزمایش HIV بدهید همچنین از شریک جنسی خود بخواهید که آزمایش HIV بدهد.
سخن پایانی
ایدز یک بیماری ویروسی می‌باشد که بیشتر ازطریق تزریق با سرنگ‌های‌آلوده، روابط‌جنسی و بزاق فردآلوده منتقل میشود، تاکنون هیچ واکسنی برای این بیماری پیدا نشده‌است و تنها راه پیشگیری از این بیماری مراقبت از سلامتی خود است. افراد با داشتن علائم مشابه به بیماری ایدز باید در اسرع وقت به پزشک عفونی مراجعه‌کنند.
