مهریه به عنوان یک ضامن برای پایبندی زندگی مشترک و ارتباط زناشویی در نظر گرفته می‌شود. در واقع، یک پشتوانه برای آینده زنان می‌باشد که به زوجه تعلق می‌گیرد. در این بخش قصد داریم به معرفی انواع مهریه و تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه بپردازیم. پس در این بخش از مقاله توکامگ با ما همراه شوید.
مهریه چیست؟
براساس ماده 1082 قانون مدنی، مهریه به مالی گفته می‌شود که از جانب مرد به زن داده می‌شود. این مال در واقع نشان‌دهنده اهمیت و ارزشی است که مذهب و سنت اسلامی برای زن قائل می‌باشد. به همین دلیل، زن از لحظه عقد، مالک مهریه خواهد بود.
براساس مقررات وضع شده، زن می‌تواند هر زمانی که بخواهد، مهریه‌اش را مطالبه کند. پس می‌توان اضافه کرد که مهریه مال زن بوده و او قادر است هر گونه تصرفی را نسبت به آن انجام دهد. به اصطلاح، به مهریه، کابین یا صداق نیز گفته می‌شود که به معنای قصد مرد برای نکاح می‌باشد.
انواع مهریه کدام است؟
با توجه به قوانین قانون مدنی، مهریه در انواع متنوعی اجرا می‌شود. در این بخش قصد داریم به بررسی انواع آن بپردازیم که به شرح زیر هستند:
مهرالسنه
این مهریه با توجه به مقداری که رسول خدا برای همسران و فرزند خود فاطمه زهرا (س) مشخص کرده تعیین می‌گردد. چرا که او سفارش نموده از این مقدار بیشتر باشد، کراهت دارد. هر چند که در اسلام مقدار مهریه از دید قلت و کثرت اندازه ندارد و با توجه به میل و اراده دو طرف مشخص می‌گردد.
مهرالسنه به سفارش رسول خدا، به میزان پانصد درهم (برابر با 50 دینار) می‌باشد. البته این به زمانی بازمی‌گشت که در آن موقع ارزش نقره بیشتر از طلا بود. اما امروزه مقدار مهریه به دلیل بیشتر شدن ارزش طلا از نقره، براساس تبدیلات طلا محاسبه می‌گردد.
مهرالمسمی
مهری که زن و شوهر قبل از عقد نسبت به مقدار آن به تفاهم رسیده باشند، مهرالمسمی نامیده می‌شود. این نوع مهریه براساس قانون ماده 1080 مدنی منوط به تراضی طرفین بوده و محدودیتی در آن وجود ندارد. در واقع، این مقدار در زمان انعقاد عقد نیز توسط زوجین مشخص شده و در سند ازدواج ثبت می‌گردد.
در رابطه با دریافت مهرالمسمی، دو نکته حائز اهمیت است. اول اینکه اگر زوجین بخواهند طلاق بگیرند و رابطه زناشویی اتفاق افتاده باشد، زن مستحق دریافت مهره می‌باشد. اما در صورتی که طلاق قبل از رابطه زناشویی اتفاق بیوفتد، زن تنها قادر به دریافت نصف مهریه خواهد بود.
مهرالمثل
در برخی از مواقع، عقد دائم صورت گرفته ولی مهریه در سند ازدواج و در زمان عقد تعیین نشده است. در این صورت نیز زن می‌تواند به راحتی مهریه خود را با عنوان مهرالمثل دریافت کند. یکی از مهمترین موارد در رابطه با مهرالمثل، اینجاست که زن زمانی مستحق دریافت آن بوده که مقدار مهریه در زمان عقد تعیین نشده باشد.
به این ترتیب، بعد از رابطه جنسی مرد بخواهد زن خودش را طلاق دهد، مهریه المثل به زن تعلق می‌گیرد. میزان مهریه با در نظر گرفتن وضعیت زن از لحاظ سن، موقعیت خانوادگی و اجتماعی وی تعیین می‌شود.
مهرالمتعه
از دیگر انواع مهریه می‌توان به مهرالمتعه اشاره کرد. با توجه به قانون 1093 مدنی، هر زمانی که مهریه در عقد ذکر نشده باشد، اما مرد بخواهد قبل از رابطه زناشویی از همسر خود طلاق بگیرد، زن مستحق دریافت مهرالمتعه خواهد بود.
این نوع مهریه به زمانی اختصاص پیدا می‌کند که مهریه در زمان عقد تعیین نشده و رابطه صورت نگرفته باشد. بنابراین، با توجه به وضعیت زن و موقعیتی که در آن قرار دارد، میزان مهریه مشخص می‌گردد.
مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چه تفاوتی دارند؟
در این بخش می‌خواهیم به بدانیم که تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه چیست. بهتر است بدانید که به صورت کلی، مهریه را به دو بخش مهم تقسیم می‌کنند که در اینجا به بررسی تفاوت آن‌ها می‌پردازیم:
مهریه عندالمطالبه
این مهریه به این معناست که مرد در هر شرایط و در هر موقعیتی که باشد، مجبور به پرداخت مهریه می‌باشد. پس او تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند که از پرداخت مهریه کناره‌گیری کند. با توجه به صلاحدید مقام قضایی، فقط در چگونگی پرداخت آن با در نظر گرفتن وضعیت مالی مرد تصمیم گرفته خواهد شد.
بهتر بدانید، در صورت وجود رابطه زناشویی، زن می‌تواند کل مهریه‌اش را بگیرد. در غیر این صورت، اگر نزدیکی اتفاق نیوفتاده، زوجه تنها قادر است نصف مهریه را داشته باشد.
مهریه عندالاستطاعه
با توجه به قوانین مرتبط با این نوع مهریه، تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در این است که هر گاه زن برای درخواست مهریه طلب کرد، باید اثبات کند که مرد از نظر مالی قادر به پرداخت مهریه می‌باشد. در رابطه با این مهریه، نکات مهمی حائز اهمیت هستند که به شرح زیر خواهند بود:
- مهریه باید دارای ارزش مالی باشد. مانند پول، سکه، طلا، ملک و ….
- وارث زوجه می‌تواند سهم خود را مطالبه کند.
- در صورت خیانت زوجه، با وجود اثبات، باز هم مهریه به او تعلق می‌گیرد.
- مهریه از دیون ممتازه بوده و قبل از هر بدهی باید پرداخت شود. به این صورت که نسبت به هر طلبی برتری دارد.
- زوجه برای مطالبه این نوع مهریه، می‌تواند به دادگاه محل تنظیم سند ازدواج مراجعه کند.
- زمانی که دادگاه پرداخت مهریه را به صورت قسط‌بندی مشخص کند، زن مجبور به انجام وظایف زناشویی خود تا زمان پرداخت آن نخواهد بود.
- با توجه به تفاوت‌های زیاد هزینه سکه، نمی‌توان زن را مجبور کرد تا مقدار آن را به سکه طرح قدیم مشخص کند.
کلام آخر
در این بخش به بررسی کلی تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه پرداختیم. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
بیشتر بخوانید:
