ابوعلی سینا بزرگ‌ترین فیلسوف و پزشک ایران در جهان اسلام می‌باشند. او را با القابی چون شرف الملک، حجة الحق، شيخ الرئيس و پور سینا می‌شناسند. این پزشک نامدارایرانی در زمینه‌های مختلفی پژهش کرده و او را پدر طب مدرن اولیه می‌دانند. سال روز تولد ابن سینا را به عنوان روز پزشک انتخاب کرده‌اند و از معروف‌ترین آثار او می‌توان القانون فی الطب را نام برد. در ادامه برای آشنایی بیشتر زندگینامه ابوعلی سینا همراه مجله خبری توکامگ باشید.
زندگینامه و بیوگرافی ابوعلی سینا
ابوعلی حسین بن عبد الله بن حسن بن علی بن سینا ملقب به ابوعلی سینا متولد ماہ صفر سال ٣٧٠ هجری قمری در روستای افشته است. ابوعلی سینا یک برادر کوچکتر از خود به نام محمد داشت. چند سال بعد از تولد ابن سینا، او به همراه خانواده خود به شهر بخارا مهاجرت کرد.
ابوعلی سینا
باتوجه به زندگینامه ابوعلی سینا، او را برای یادگیری قرآن و ادبیات به مکتب فرستادند و تا ۱۰ سالگی موفق به فراگیری کل قرآن شد. بعد از آن فقه و حساب را فراگرفت.
سپس پدر او پزشک و فیلسوفی به نام ابو عبدالله ناتلی برای تعلیم منطق و هندسه بوعلی سینا، به خانه دعوت کرد. پس از چندی ابن سینا شروع به تحصیل طب و فلسفه نمود. تحصیل در علم فلسفه منجربه آشنایی او با فلسفه‌ی ارسطو و کتاب اغراض ما بعد الطبيعه شد.
شروع طبابت ابوعلی سینا
ابوعلی سینا در 17 سالگی باتوجه به کتب اطبای هندی شروع به طبابت کرد. او توانست در 18 سالگی از طریق درمان نوح بن منصور، پادشاه سامانی به دربار این حکومت راه یابد. بو علی سینا از این طریق به کتابخانه‌ی بخارا دسترسی یافت و توانست با علوم و تفکر آن دوران آشنا شود.
ابوعلی سینا و مهاجرت‌های او
ابوعلی سینا به دلیل حمله‌ی سلطان محمود غزنوی ناچاراً از بخارا به جرجان یا گرگان امروزی مهاجرت کرد. او در گرگان با ابوعبید جوزجانی که بعدها شاگرد و مرید ابن سینا شد دیدار نمود. ابوعبید بعد از مرگ بوعلی سینا زندگی نامه‌ی این حکیم بزرگ را نوشت.
بوعلی سینا بعد از مدتی از گرگان به شهر گرگانج در ازبکستان مهاجرت کرد و در آن کشور با ابو ریحان بیرونی آشنا شد. زمانی که ابن سینا به این شهر رفت بیماری وبا در آن‌جا شیوع یافته‌بود. او توانست با تشخیص وبا به عنوان بیماری مسری و جلوگیری از اجتماعات مردمی این بیماری را کنترل کند.
سپس ابوعلی سینا به ری، قزوین و همدان مهاجرت کرد. در شهر همدان او را به اتهام جاسوسی زندانی کردند. ابوعلی سینا در زندان چند کتاب از جمله کتاب قانون را نوشت.
سفر ابوعلی سینا به اصفهان
باتوجه به زندگی نامه و سرگذشت ابوعلی سینا او پس از فرار از زندان به کمک مردم همدان به همراه جوزجانی شاگردش و دو برده با لباس مبدل صوفیان به اصفهان رفته و آن‌جا در خانه‌ی مردی به نام عبدالله بن بی بی به مدت ۱۴ سال در آرامش زندگی کرد.
درگذشت ابوعلی سینا
ابوعلی سینا بعد از حمله‌ی مسعود غزنوی به اصفهان، و از بین رفتن برخی از آثارش به شهر همدان رفت. او سرانجام در دوم تیر ماه سال ۴۱۶ هجری قمری به دلیل بیماری قلنج از دنیا رفت و در همدان به خاک سپرده‌شد.
آرامگاه ابوعلی سینا
مقبره ابن سینا در شهر همدان واقع است. نخستین آرامگاه او در زمان قاجار و به دستور نگار نوه‌ی فتحعلی شاه ساخته شد و در سال ۱۳۷۶ به عنوان آثار ملی ایران ثبت گردید.
بهترین آثار ابوعلی سینا
شیخ الرئیس چیزی در حدود ۴۵۰ اثر در موضوعات مختلفی داشته‌است که امروزه تنها ۲۴۰ اثر آن، از جمله ۱۵۰ اثر در رابطه با فلسفه و ۴۰ اثر در رابطه به علم پزشکی وجود دارد. بیشتر آثار او به زبان عربی که زبان رسمی زمان این حکیم بزرگ بود نوشته‌شده‌اند. در ادامه به معروف‌ترین آثار او اشاره کردهایم:
1.کتاب قانون در طب (القانون فى الطلب)
این کتاب مهم‌ترین و کامل‌ترین اثر ابوعلی سینا در پزشکی می‌باشد و به اختصار به آن قانون نیز می‌گویند. این کتاب در سال‌های 1340 تا 1360 توسط عبدالرحمن شرفکندی از عربی به فارسی ترجمه شد و تا قرن ۱۷ میلادی به عنوان مرجع پزشکی در کشورهای عربی تدریس می‌شد.
2.کتاب شفا (كتاب الشفاء)
این کتاب به زبان عربی بوده و مهم‌ترین اثر ابوعلی سینا و دایرة المعارفی در زمینه‌ی فلسفه است. کتاب شفا دارای چهار بخش الهیات، ریاضیات، منطق و طبیعیات می‌باشد.
3.کتاب دانشنامه‌ی علائی
بوعلی سینا این کتاب را به زبان فارسی نوشته و بسیار تلاش کرده کلمات فارسی را جایگزین کلمات عربی کند. این کتاب مرجع جامعی در هفت علم و چهار بخش الهیات، ریاضیات، طبیعیات و منطق می‌باشد. متاسفانه بخش ریاضیات در زمان حیات ابن سینا گم شده‌است.
از دیگر آثار او به زبان فارسی و در زمینه منطق و حکمت می‌توان آثار زیر را نام برد:
آثار فارسی:
- دانشنامه علائی
- رساله نبض
- کنوزالمعزمین
- ظفرنامه
- حکمه الموت
- رساله نفس
- رساله معراجیه
- المبدا المعاد
- اثبات النبوه
- علل تسلسل موجودات
- رساله جودیه
- معیارالعقول
- رساله عشق
- حل شکلات معینه
- رساله اکسیر
- رساله در منطق
- رساله در اقسام نفوس
- فی تشریح الاعضا
- رساله در معرفت سموم
- علم پیشین و برین
آثار در زمینه منطق و حکمت:
- الاشارات و التنبیهات
- الانصاف
- رساله المحدود
- الحمکه العروضیه
- الحکمه المشرقیه
- کتاب شفا
- التعلیقات
- المباحثات
- عیون الحکمه
- النجاه
فعالیت‌های تخصصی ابوعلی سینا
ابن سینا در زمینه‌های ریاضی، پزشکی، نجوم، فیزیک، شیمی، جغرافی، زمین شناسی، فلسفه، منطق و شعر فعالیت داشته‌است. در ادامه به برخی از فعالیت‌های او اشاره کردهایم با مجله خبری توکامگ همراه باشید:
1.فعالیت در زمینه ریاضی
او در بخش ریاضیات کتاب شفا، اصول اقلیدس را تحلیل و بررسی کرده‌است. ازجمله مهم‌ترین آثار او در زمینه‌ی ریاضی شامل کتاب شفا (جزء سوم شامل:الارثماطیقی – علم الموسیقی – علم الهیئه)، الفلک و المنازل یا المختصر فی علم الهیئه، الزاویه یا تحقیق مبادی الهندسه، رساله فی الموسیقی، فی سبب قیام الارض فی وسط السما، ابطال احکام النجوم، رویه الکواکب باللیل لا بالنهار و فی ابعاد الظاهره للاجرام السماویه می‌باشد.
2.فعالیت در زمینه نجوم
ازجمله مهم‌ترین ابتکارات ابن سینا در زمینه‌ی نجوم ساخت ابزارهایی برای اندازه‌گیری رصدی می‌باشد و همچنین بخشی از کتاب شفا را به نحوه‌ی ساخته این ابزارها اختصاص داده‌است. علاوه بر این شیخ الرئیس در اصفهان رصدخانه‌ای برای مطالعه‌ی منظم ستارگان بنا کرد و از این طریق توانست تقویم‌های نجومی یا جداول نشان دهنده‌ی موقعیت روزانه‌ی سیاره‌ها در مدارخورشید را ابداع کند.
همچنین ابزاری که از چند خط کش تشکیل شده و به سمت آسمان میزان بود را برای گرفتن اندازه‌ی ارتفاع و زاویه‌ی سطح ستاره اختراع کرد.
3.فعالیت‌های ابن سینا در زمینه طب سنتی
ابوعلی سینا از گیاهان دارویی در درمان بیماران خود استفاده‌می‌کرد و خواص درمانی این گیاهان را نیز در کتاب قانون به طور کامل شرح داده‌است. همچنین اصطلاحات طبع سرد، گرم، خشک، تر و معتدل و خواص دارویی گیاهان را در طب بوعلی سینا می‌توان یافت.
او همچنین در زمینه‌ی پزشکی بسیاری از بیماری‌ها ازجمله اختلال اعصاب، انواع دیوانگی، بیماری‌های ریوی و ناراحتی‌های پوستی را درمان کرده‌است.
حقایقی در مورد ابوعلی سینا
ابوعلی سینا شخصی بسیار تأثیرگذار در علوم مختلف بوده‌است به گونه‌ای که تا به امروز نیز می‌توان تاثیر آن را دید. در ادامه چند مورد از این حقایق را بیان کردهایم:
- به افتخار این حکیم بزرگ دهانه‌ای را در قسمت پنهان ماه به نام دهانه ابوعلی سینا گذاشته‌اند.
- در ایران و بسیاری از شهرهای جهان از جمله استانبول، نیویورک، و بوبینی فرانسه مراکز آموزشی و درمانی به نام ابوعلی سینا ساخته‌اند.
- هر دو سال یک بار از طرف سازمان یونسکو جایزه‌ی ابن سینا به پیشگامان در زمینه‌ی فلسفه و علم اهدا می‌شود.
- در کشور آلمان هرسال جایزه‌ی ابن سینا به نهادها و افراد فعال در عرصه‌ی تفاهم فرهنگی ملت‌ها داده می‌شود.
- آثار ابن سینا به ویژه آثار او در زمینه‌ی پزشکی و کتاب قانون او به مدت هفتصد سال در دانشگاههای اروپایی تدریس می‌شد. امروزه نیز کتاب قانون به عنوان طب کهن در دانشگاههای جهان تدریس می‌شود.
کلام آخر
در مقاله‌ی زندگینامه ابوعلی سینا سعی کردیم بخش کوچکی از سرگذشت و بیوگرافی این حکیم و فیلسوف بزرگ را بیان کنیم. بوعلی سینا، پزشک، ریاضی دان، فیزیک دان، منجم، شیمی دان، شاعر و …. از مشهورترین و تاثیرگذارترین دانشمندان ایرانی بود که دارای شهرت جهانی است. به پاس زحمات این پزشک بزرگ اول شهریور ماه که مصادف با تولد او می‌باشد را در تقویم ایران به عنوان روز پزشک نام گذاری کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
