زکریا رازی یکی بزرگترین دانشمندان ایرانی میباشد. او در علوم بسیاری مانند پزشکی، فلسفه، ریاضی، روان شناسی، نجوم، فیزیک، موسیقی، شیمی آلی و معدنی تخصص داشت. رازی به دلیل کشف الکل و جوهرگوگرد ( سولفوریک اسید) بسیار شناخته شده است. این دانشمند بزرگ در علم پزشکی و فلسفه، یافته‌ها و آثار زیادی دارد که در ادامه مقاله زندگینامه زکریا رازی به مهم‌ترین آنها اشاره کرده‌ایم. با مجله خبری توکامگ همراه باشید.
زکریا رازی کیست؟
رازی یکی از پزشکان مشهور ایران به حساب می‌آید. او در زمینه‌های مختلف همانند نجوم و فلسفه آثار بسیاری دارد. اما بخش عمده شهرت او به دلیل کشف الکل است. در تقویم ملی ایران به پاس زحمات او در زمینه‌ی داروسازی روز 5 شهریور را روز بزرگداشت رازی و داروسازی تعیین کرده‌اند.
همچنین او برای معاینه بیماران در بیمارستان روش جدیدی ایجاد کرد. در این روش قبل از معاینه بیمار ابتدا شرح حال او توسط شاگردان پزشک نوشته شده و یا بیمار در حضور شاگردان توسط پزشک معاینه می‌شود.
زندگینامه زکریا رازی
محمد بن زکریا رازی متولد شعبان سال 256 هجری در شهر ری میباشد. او به سبب علاقه‌ای که به موسیقی داشت در نوجوانی عود می‌نواخت و گاهی نیز شعر می‌سرود. همچنین در جوانی به کار زرگری و بعد از آن به کار کیمیاگری مشغول شد.
علت نابینایی او و فراگیری علم پزشکی
در زندگی نامه و سرگذشت زکریا رازی آمده‌است که او به دلیل ورود به کیمیاگری و کار با مواد شیمیایی مختلف از نظر بینایی دچار مشکل شد. رازی برای درمان چشمان خود به فراگیری علم پزشکی پرداخت و در ٣٠ سالگی به بغداد رفت و ریاست بیمارستان معتضدی را برعهده‌گرفت.
او سر انجام بعد از مرگ معتضد از بغداد به ری بازگشت و ریاست بیمارستان ری به او داده‌شد. رازی در این بیمارستان تا پایان عمر خود به طبابت و پرورش دانشجویان پرداخت.
داستان ساخت بیمارستان در بغداد توسط رازی
با توجه به زندگی نامه زکریا رازی بعد از این که او ریاست بیمارستان معتضدی را در بغداد برعهده گرفت به او ماموریت ساخت بیمارستانی در بغداد داده‌شد. روش زکریا رازی در پیدا کردن مکان مناسب برای بیمارستان بسیارجالب میباشد. او در نقاط مختلف شهر تکه‌های گوشت قرار داد و سپس منطقه‌ای که سرعت فساد گوشت در آن آهسته‌تر بود را برای ساخت بیمارستان انتخاب کرد. روش او برای انتخاب مکان مناسب بیمارستان را امروزه روش مبتنی برشواهد می‌نامند.
آثار و کتاب‌های زکریا رازی
از بررسی زندگی نامه و سرگذشت زکریا رازی می‌توان فهمید که این دانشمند بزرگ در زمینه‌های مختلفی مانند فلسفه، نجوم، ریاضی، کیمیاگری و … بیش از ۱۸۰ جلد کتاب دارد. العاوی و البرهان مهم‌ترین کتاب‌های این دانشمند بزرگ می‌باشند.
نظریات زکریا رازی در علم پزشکی
از مطالعه‌ی آثار و نوشته‌های این دانشمند بزرگ متوجه می‌شویم او نه تنها در پزشکی بلکه در جراحی نیز نظریات مهم و قابل توجهی داشته‌است. به عنوان مثال در یکی از آثارش بیان می‌کند در صورتی که سنگ کلیه از طریق روش‌های طبی درمان نشود باید آن را با عمل جراحی درمان کرد. همچنین در حوزه‌های دیگر مثل شکستگی‌ها و در رفتگی‌ها، بیماری کودکان و تاثر خوراک برسلامتی بدن نظریه‌های مفیدی دارد.
عقاید خاص زکریا رازی فلسفه
در زندگی نامه و سرگذشت زکریا رازی آمده‌است که او در علم فلسفه عقاید خاص خود را داشت و به هیچ عنوان از فلسفه‌ی ارسطویی-افلاطونی که در زمان او رایج بود پیروی نمی‌کرد.
او در عقاید فلسفی خود به سقراط و افلاطون نزدیک بود. اما این دانشمند بزرگ هیچگاه بدون بررسی و آزمایشِ مطالعات پیشینیان خود آنها را قبول نمی‌کرد. رازی اعتقاد داشت این حق را دارد که نظرات دیگران را نقد و تکمیل کند.
اعتقادات مذهبی زکریا رازی
رازی با این که به خدا و ماوراء الطبیعه معتقد بود اما نبوت و وحی را قبول نداشت وجود آنها را ضروری نمی‌دانست. او این اعتقاد خود را در دو كتاب فى النبوات و فى حيل المتنبين عنوان کرده‌است.
مرگ و آرامگاه زکریا رازی
این دانشمند بزرگ ایرانی تا زمان مرگ خود در ری زندگی کرد و در سن 61 سالگی چشم از جهان فروبست. تاریخ دقیق وفات او مشخص نیست اما طبق گفته‌های ابوریحان بیرونی زمان فوت او ماه شعبان سال 313 هجری قمری است.
با این وجود مقبره‌ی او تاکنون پیدا نشده‌است. اما باتوجه به اطلاعات کتاب «آثار بازمانده از ری قدیم » نوشته‌ی دکتر حسین کریمان احتمال دارد او در امام زاده شعیب دفن باشد.
اکتشافات زکریا رازی
او قبل از فراگیری پزشکی، علم شیمی را آموخته بود و در واقع پایه‌گذار شیمی نوین است و از مهم‌ترین آثار او در زمینه شیمی می‌توان به کتاب سرالاسرار اشاره کرد. از مهم‌ترین کشفیات رازی در علم شیمی می‌توان الکل، استات مس برای شست و شوی زخم، اسید کلریدریک، اسید سیتریک و مرگ موش را نام برد.
رازی همچنین نخستین پزشکی بود که به تفاوت میان بیماری آبله و سرخک پی‌برد و توانست داروهای آلکالوئیدی غیرسمی را بسازد و آنها را در درمان بیمارانش استفاده‌کند.
اولین کشفیات علمی درباره‌ی بدن توسط زکریا رازی
رازی در علم پزشکی در زمان خود بسیار پیشتاز بود و مطالعات زیادی در این زمینه داشت. او با تلاش‌های فراوان خود توانست علت بسیاری از مشکلات بدن را برای نخستین بار شناسایی کند. در ادامه زندگی نامه و سرگذشت زکریای رازی به چند نمونه از کشفیات علمی او درباره‌ی بدن اشاره کرده‌ایم:
- اولین توصیف از عمل برداشتن آب مروارید چشم در کتاب خود
- گشاد و باریک شدن مردمک چشم به وسیله‌ی ماهیچه‌ها توسط نور
- توضیح در مورد عصب نخاعی: آسیب مغز یا نخاع باعث فلجی بخش‌هایی از اندام‌های بدن می‌شود.
- تب مکانیزم دفاعی بدن در برابر بیماری‌ها است.
- توضیح در مورد تب یونجه یا همان رینت آلرژیک
کلام آخر
در مقاله‌ی زندگینامه زکریا رازی سعی کردیم تا بخش کوچکی از سرگذشت این دانشمند و پزشک سرشناس ایرانی را برای شما بیان کنیم. رازی یکی از بزرگترین پزشکان و دانشمندان زمان خود بود و در واقع می‌توان گفت علم پزشکی و شیمی مدیون تلاش‌های بی‌وقفه‌ی این مرد بزرگ است. او با وجود مخالفت‌های بسیاری که از سمت پزشکان و دانشمندان دیگر دریافت می‌کرد هیچگاه تسلیم نشد و به مطالعات خود ادامه داد.
بیشتر بخوانید:
