در قلب تپندۀ پایتخت، بنایی باشکوه و باعظمت خودنمایی می‌کند که نه تنها نماد هنرهای نمایشی ایران، بلکه گنجینه‌ای از خاطرات جمعی و فرهنگی چندین نسل می‌باشد. تئاتر شهر، مجموعه‌ای بی‌بدیل از سالن‌های تئاتر، گالری‌ها و فضاهای هنری است که به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایران شناخته می‌شود. در ادامه به تاریخچه مجموعه نمایش تئاتر شهر می‌پردازیم، با توکامگ همراه باشید.
آشنایی با تاریخچه تئاتر شهر
«تئاتر شهر» در سال ۱۳۴۶، به دست علی سردار افخمی، معمار برجسته ایرانی طراحی شد و پنج سال بعد، یعنی در سال ۱۳۵۱ به بهره‌برداری رسید. این مجموعه با الهام از معماری سنتی ایرانی و با استفاده از آجر و کاشی‌کاری‌های زیبا، جلوه‌ای منحصر به فرد به خود گرفته است.
این مجموعه در روز شنبه هفتم بهمن ۱۳۵۱ با نمایش باغ آلبالو به عنوان مدرن‌ترین سالن تئاتر تهران افتتاح شد. نمایش باغ آلبالو به نوشته «آنتون چخوف» و کارگردانی «آربی اوانسیان» بود که هنرمندانی همچون داریوش فرهنگ، سوسن تسلیمی، مهدی هاشمی، فریده سپاه منصور، فهیمه راستکار و پرویز پورحسینی در آن بازی کرده‌اند.
این مجموعه از معماری زیبایی بهرمند است و جزء میراث فرهنگی کشور به شمار می‌رود. مجموعه تئاتر شهر در چهارراه پهلوی «تقاطع خیابان انقلاب و خیابان پهلوی» در کنار پارک دانشجو تهران قرار دارد. همچنین تمام محوطه‌های این مجموعه سنگ‌فرش شده می‌باشند.
در این مکان قبلا ساختمانی معروف به نام «مهمانخانه بلدیه (کافه شهرداری)» قرار داشت که به منظور احداث مجموعه تئاتر شهر تخریب شده است. تئاتر شهر قبل از انقلاب اسلامی، زیر نظر سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران اداره می‌شد. سپس پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اداره آن به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتقال یافت.
بنای تئاتر شهر
طراحی دایره‌ای شکل تئاتر شهر با الهام از «برج طغرل» و «گنبداوق» انجام شده و نمادی از تداوم هنر و معماری ایرانی در طول تاریخ است. طرح تئاتر شهر شباهت ظاهری چشمگیری به ساختمان «تالار بکمن» در انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا دارد.
در ساخت این مجموعه از آجر، بتن، سنگ و کاشی استفاده شده و هفت سالن تئاتر با ظرفیت‌ها و امکانات مختلف را در خود جای داده است. همچنین تئاتر شهر تنها سالن نمایشی بی‌حصار در ایران می‌باشد. به طوری که علاوه بر فضاهای سرپوشیده، محوطه باز اطراف بنا در مجاورت خیابان پهلوی و پارک دانشجو، بخشی از این مجموعه محسوب می‌شوند.
در عصر پنجشنبه و جمعه‌های هرهفته بازی‌‌سازان، نمایشگران، سیرک‌بازان و معرکه‌گیران در مجموعه تئاتر شهر جمع می‌شوند و با هنرنمایی‌هایشان، اوقات فراغت خود را پر می‌کنند. همچنین تئاتر شهر دارای یک کتابخانه تخصصی هنر است که مورد استفاده هنرمندان، متخصصان و دانشجویان تئاتر و هنرجویان کارگاه‌های نجاری و خیاطی قرار می‌گیرد.
سالن های تئاتر شهر
مجموعه نمایش تئاتر شهر شامل هفت سالن نمایش است که عبارتند از:
- سالن اصلی: با گنجایش ۸۵۰ نفر و مناسب برای اجرای نمایش‌های بزرگ و فاخر
- سالن چهارسو: با گنجایش ۱۶۰ نفر و مناسب برای اجرای نمایش‌های تجربی و مدرن
- سالن قشقایی: با گنجایش ۵۰۰ نفر و مناسب برای اجرای نمایش‌های سنتی و آیینی
- سالن سایه: با گنجایش ۱۰۰ نفر و مناسب برای اجرای نمایش‌های عروسکی و کودک
- سالن کارگاه نمایش: با گنجایش ۱۰۰ نفر و مناسب برای اجرای نمایش‌های دانشجویی و کارگاهی
- سالن black box: با گنجایش متغیر و مناسب برای اجرای نمایش‌های تجربی و بین‌رشته‌ای
- سالن خوانش: با گنجایش۵۰ نفر و مناسب برای خوانش نمایشنامه و جلسات نقد و بررسی
فعالیت‌های هنری تئاتر شهر
مجموعه تئاتر شهر علاوه بر اجرای نمایش، میزبان رویدادهای فرهنگی و هنری متعددی از جمله جشنواره‌های تئاتر، کارگاه‌های آموزشی، نمایشگاه‌های هنری و جلسات نقد و بررسی است.
میراثی ماندگار
تئاتر شهر تنها یک مجموعه تئاتری نیست، بلکه نمادی از هویت فرهنگی و هنری ایران محسوب می‌شود. این مجموعه با فراهم کردن بستری مناسب برای هنرمندان و علاقه‌مندان به هنرهای نمایشی، باعث رشد و شکوفایی تئاتر کشور شده است. برای حفظ و نگهداری از این میراث فرهنگی برای نسل‌های آینده باید تلاش بسیاری کنیم.
کلام آخر
تئاتر شهر به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایران، همواره در تلاش برای ارائه بهترین آثار نمایشی و ارتقاء سطح سلیقه مخاطبان خود بوده است. این مجموعه با حفظ اصالت خود و توجه به نیازهای روز جامعه، به عنوان نمادی از تداوم هنر و فرهنگ ایرانی در عرصه هنرهای نمایشی جهان شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید:
