میزان استفاده از فرش در خانه‌های ایرانی بسیار زیاد است. همین موضوع باعث شده تا همه افراد با مقوله فرش و خرید آن در ارتباط باشند. احتمالا تا به حال برای شما هم پیش آمده که هنگام خرید فرش دچار سردرگمی و تردید شده باشید. برای اکثر افراد این سوال ایجاد می‌شود که فرش دستبافت یا ماشینی؟ در ادامه با توکا مگ همراه باشید تا به این سوال شما پاسخ دهیم.
فرش دستبافت یا ماشینی
در خانه هر فرد ایرانی، استفاده از فرش امری طبیعی است. چراکه این موضوع بخشی از فرهنگ مردم ایران است. در نتیجه باید با ویژگی هر کدام از فرش‌ها آشنا شوید تا خرید راحت‌تری را تجربه کنید. در ادامه شما را با ویژگی هر کدام آشنا می‌کنیم.
-
شکل گره‌ها در پشت فرش دستبافت و ماشینی
گره‌هایی که در پشت فرش‌های دستبافت وجود دارند به شکل کامل یکنواخت نیستند. به این دلیل که قسمت‌هایی از پشت فرش ضخامت الیاف یکسانی ندارند. در نتیجه بعضی از گره‌ها کوچکتر و بعضی از گره‌ها بزرگتر هستند. ولی گره‌های پشت فرش‌های ماشینی یکنواخت هستند.
تمام فراینده بافت فرش دستبافت به شکل دستی است. پس یکسان نبودن ضخامت الیاف و در نتیجه بزرگ و کوچک بودن گره‌ها، کاملا عادی است. قطعا این موارد دلیلی بر بی‌کیفیت بودن فرش‌های دستبافت نیستند. چراکه این‌ها در تمام فرش‌های دستبافت است. ولی فراینده تولید فرش‌های ماشینی با استفاده از ماشین آلات پیشرفته است. در نتیجه تمام گره‌های پشت فرش، یکنواخت است.
-
طرح و نقش فرش دستبافت و ماشینی
در فرش‌های دستبافت، ممکن است طرح و نقش‌ها متقارن و یا یک‌اندازه نباشند. این موضوع نیز به دلیل یکسان نبودن ضخامت الیاف فرش‌های دستبافت است. قالیبافان فرش‌های دستبافت برای رسیدن فرش به اندازه موردنظر، در رچ‌ها از پودها با ضخامت‌های مختلف استفاده می‌کنند. ولی همانطور که گفته شد در فرش‌های ماشینی به دلیل استفاده از ماشین آلات پیشرفته، تمام طرح‌ها یکسان و متقارن هستند.
البته این موضوع به قدری واضح نیست که سریعا تشخیص داده شود. همچنین ممکن است در بعضی از فرش‌های دستبافت اصلا مشاهده نشود. در کل همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم، این موارد دلیل بر بی‌کیفیت بودن فرش‌های دستبافت نیستند.
-
لبه‌های فرش دستبافت و ماشینی
در فرش‌های دستبافت، کناره‌ها با الیاف همرنگ زمینه فرش ماشینی و در 5 نخ تار از کناره فرش دستبافت و همچنین با کمک سه تار از الیاف همرنگ زمینه فرش دستبافت گرفته می‌شوند. بعد از تمام شدن هر رچ، این الیاف در کناره فرش دستبافت، به دور نخ تار پیچیده می‌شوند. به این شکل کناره قالی پوشیده می‌شود. در نتیجه ظاهر بهتری پیدا می‌کند. ولی در فرش‌های ماشینی، کناره‌ها با دستگاه بافندگی دور دوزی می‌شوند.
بافنده‌های فرش‌های دستبافت برای سفت کردن لبه‌های ابتدایی و انتهایی فرش، از نخ‌های چله استفاده می‌کنند. به این شکل، گره‌های قالی محکم‌تر می‌شوند. باید اشاره کرد که ریشه‌های ابتدا و انتهای قالی در فرش دستبافت، نخ تار است. اما در فرش ماشینی گره لبه‌های ابتدایی و انتهایی با دستگاه سفت می‌شود. در ادامه ریشه‌های فرش جداگانه به آن دوخته می‌شوند.
-
الیاف در بافت فرش دستبافت و ماشینی
مهم‌ترین تفاوت بین فرش دستبافت و ماشینی، نوع الیاف مورد استفاده در بافت فرش است. در بافت فرش‌های دستبافت، الیاف طبیعی مثل پشم، ابریشم طبیعی و کُرک به کار می‌رود. ولی در بافت فرش‌های ماشینی، الیاف مصنوعی مثل اکریلیک، پلی استر، جوت و ابریشم مصنوعی به کار می‌رود.
-
دوام فرش دستبافت و ماشینی
به دلیل اینکه در بافت فرش‌های دستبافت از الیاف طبیعی استفاده شده است، این فرش‌ها نسبت به فرش‌های ماشینی دوام و طول عمر بیشتری دارند.
-
تعداد رنگ استفاده شده در بافت فرش دستبافت و ماشینی
اکثرا فرش‌های ماشینی را در 8 تا 14 رنگ می‌بافند. ولی در بافت فرش‌های دستبافت، حداقل از 30 رنگ استفاده می‌شود. همین موضوع باعث افزایش تنوع تعداد رنگ در فرش‌های دستبافت شده است. در نتیجه فرش‌های دستبافت زیبایی بیشتری نسبت به فرش‌های ماشینی دارند.
-
نرمی و لطافت
به دلیل استفاده از الیاف طبیعی، فرش‌های دستبافت لطافت و نرمی بیشتری دارند. نکته قابل توجه این است که با گذشت زمان لطافت و نرمی خود را از دست نمی‌دهد. ولی فرش‌های ماشینی به دلیل استفاده از الیاف مصنوعی مثل اکریلیک، پلی استر، جوت و ابریشم مصنوعی لطافت و نرمی کمتری دارند. همچنین به مرور زمان کوبیده می‌شوند. در نتیجه لطافت و نرمی خود را از دست می‌دهند.
-
تفاوت قیمت
مواردی مثل استفاده از الیاف طبیعی، انجام فرایند بافت به صورت دستی، مدت زمان طولانی برای بافت، کیفیت و دوام بالاتر فرش‌های دستبافت باعث شده تا این فرش‌ها نسبت به فرش‌های ماشینی قیمت بالاتری داشته باشند. در نتیجه قیمت فرش‌های دستبافت 2 تا 2 و نیم برابر بیشتر از فرش‌های ماشینی است.
-
چگونگی بافت
فرش‌های ماشینی را با ماشین آلات پیشرفته صنعتی می‌بافند. ولی فرش‌های دستبافت با کمک دستگاهی به نام دار قالی چله کشی توسط دستان هنرمند قالیباف، می‌بافند.
ویژگی‌های فرش دستبافت
یکی از ویژگی‌های مهم فرش دستبافت، تاریخچه کهن آن است. به نظر کارشناسان جهانی فرش، فرش دستبافت ایران جزو زیباترین گونه فرش در جهان است. در ادمه با توکا مگ همراه باشید تا به دیگر ویژگی‌های فرش دستبافت اشاره کنیم.
- درخشندگی و تابش زیبا
- ارزش هنری بالا
- پرز‌های درخشان و انعطاف‌پذیری دارد.
- عمر و ماندگاری زیادی دارد.
- شستوشو زیبایی‌هایش را چند برابر می‌کند.
- در تابستان سرد و در زمستان گرم است.
معایب فرش دستبافت
همانطور که این فرش مزایای زیادی دارد، معایبی نیز دارد. در ادامه به چند مورد از این معایب اشاره می‌کنیم.
- بالا بودن قیمت
- شستوشو فرش‌های دستبافت بسیار سخت است. چراکه هنگام شستوشو و آبکشی ممکن است دچار رنگ دهی شوند.
- الیاف فرش‌های دستبافت سنگین هستند. در نتیجه جابه‌جایی آن‌ها مقداری سخت است.
- وجود اشتباه انسانی در طرح و نقش‌‌های فرش دستبافت وجود دارد. برای مثال ممکن است گونه‌های سمت راست و چپ متقارن نباشند.
ویژگی‌های فرش ماشینی
در ادامه جواب به سوال فرش دستبافت یا ماشینی به برخی از ویژگی‌های فرش ماشینی اشاره می‌کنیم. با توکامگ همراه باشید.
- در طرح‌‌های متنوع تولید می‌شوند.
- قیمت مناسبی دارند.
- خواب فرش ماشینی هر میزان بلندتر باشد، پاخوری نرم تر و طول عمر بیشتری خواهد داشت.
- کناره فرش ماشینی از جنس متریال اصلی همان فرش است. در غیر این صورت آن فرش مرغوب نیست.
معایب فرش ماشینی
در ادامه به برخی از معایب فرش ماشینی اشاره می‌کنیم.
- عمر کوتاهی دارند.
- ایجاد حساسیت توسط ریشه‌ها
- با گذشت زمان از ارزش و قیمتشان کم می‌شود.
- باگذشت زمان زیبایی و گیرایی خود را از دست می‌دهند.
حرف آخر
ما در این مقاله به سوال فرش دستبافت یا ماشینی پاسخ دادیم. امیدواریم با توجه به نکات، خرید مناسبی داشته باشید.
