اگر صاحب خودرو هستید و بارها مسیرتان به مکانیکی افتاده است، قطعا نام ماهک و میل ماهک را بارها شنیده‌اید. هنگامی که خودرو شروع به حرکت می‌کند و تعویض دنده صورت می‌گیرد، قطعات زیادی در راستای یکپارچه سازی دنده مورد نظر با محور اصلی به اجرای عملکرد می پردازند. در میان این قطعات، ماهک و میل ماهک نمونه‌ای از این اهرم‌ها است. در این مقاله علائم و نشانه های خرابی ماهک دنده ماشین را بررسی می‌کنیم. با توکامگ همراه باشید.
ماهک دنده ماشین چیست؟
به ماهک دنده، خرچنگی لیور دنده هم گفته می‌شود. این قطعه یکی از اجزای سازنده گیربکس است که در حرکت دنده و در نتیجه به حرکت در آمدن اتومبیل کمک می‌کند. ماهک یک اهرم هلالی شکل است که روی میل ماهک قرار دارد و حرکت آن خطی می‌باشد. به صورتی که با حرکت ماهک، کشویی تعویض دنده هم حرکت می‌کند و به این ترتیب دنده مورد نظر انتخاب و تعویض می‌شود.
کاربرد ماهک دنده ماشین
جا انداختن دنده از مهم ترین کاربردهای ماهک در گیربکس محسوب می‌شود. کشویی دنده، شیارهایی در بیرون و داخل خود دارد. شیاری که در بیرون کشویی دنده وجود دارد مخصوص ماهک دنده می‌باشد.
زمانی که راننده قصد تغییر دنده دارد، ماهک به منظور جا انداختن دنده بر روی شیار خارجی کشویی دنده قرار می‌گیرد. همانطور که ماهک، اهرمی فرمان دهنده به چرخ دنده‌ها می‌باشد، دستور خود را از طریق کشویی دنده به چرخ دهنده‌ها انتقال می‌دهد. زمانی که ماهک در کشویی دنده جا می‌افتد، کشویی دنده و چرخ دنده هم سرعت می‌گردند.
انواع مختلف حرکت‌های میل ماهک دنده
جالبه بدانید، میل ماهک از ۴ نوع حرکت تشکیل می‌شود. حرکت میل ماهک به صورت دستی، خلائی، هیرولیکی و حرکت به صورت الکتریکی انجام می‌شود. در این بخش به حرکت میل ماهک دستی و الکتریکی می‌پردازیم.
حرکت به صورت دستی
در این نوع حرکت، راننده به صورت دستی دنده را تعویض می‌کند. معمولا بیشتر خودروهای دنده دستی، از گیربکسی ساخته شده‌اند که دارای ۳ عدد میل ماهک است. میل ماهک اول، وظیفه‌اش این است که در جعبه دنده، دنده یک و دو را جابه‌جا کند. میل ماهک دوم، به جابه‌جایی دنده سه با دنده چهار کمک می‌کند. درآخر، میل ماهک سومی در خودرو داریم که وظیفه حرکت خودرو را در دنده عقب فراهم می‌کند.
حرکت به صورت الکتریکی
در خودروهایی که تعویض دهنده، اتوماتیک انجام می‌شوند، حرکت در سینی دنده به مغناطیس الکتریکی وابسته است. در درون جعبه دنده‌ها مگنت‌هایی وجود دارند که هسته آن‌ها از جنس آهن می‌باشند. ماهک به هسته‌های موجود در مگنت‌ها که از جنس آهن است وصل می‌شود. سپس تغییر دنده به دست راننده صورت نمی‌گیرد، بلکه به وسیله یه شستی که حکم یک سوئیچ مضاعف را دارد، انجام می‌شود.
نشانه های خرابی ماهک دنده
خراب شدن ماهک دنده از جمله مشکلات جدی برای خودرو شما است که تعمیر آن هزینۀ زیادی به همراه دارد. معمولا ماهک خودرو زود به زود خراب نمی‌شود، مگر آنکه راننده عادت به نگه داشتن همیشگی دنده در دستان خود داشته باشد.
بهتر است بدانید، خراب شدن ماهک دنده از آن دسته مشکلاتی است که به راحتی قابل رفع نیست. در واقع اگر ماهک دنده یا هر قطعه‌ای از گیربکس آسیب ببیند، کل سیستم ماشین درگیر شده و عملکرد ماشین با مشکل مواجعه می‌شود.
در زمان خراب شدن ماهک دنده، حرکت میل ماهک هم به مشکل می‌خورد و دیگر توانایی تعویض دنده ندارد. حال سوال اینجاست که چطور متوجه خرابی ماهک دنده شویم و قبل اینکه خودرو آسیب جدی ببیند، آن را رفع کنیم؟ از جمله نشانه های خرابی ماهک دنده گیربکس عبارتند از:
- لق و شل شدن دسته دنده
- درست جا نخوردن دنده
- حرکات غیرعادی دنده
- رها بودن بیش از حد دستۀ دنده در زمان رانندگی
- گیرکردن و جا نرفتن دنده در زمان تعویض دنده
- سفت شدن دنده
- خلاص شدن دنده
در حالتی که به این نشانه‌ها توجه کنید، می‌توانید قبل از درگیر شدن سیستم ماشین، خرابی ماهک گیربکس را رفع کنید. آگاه باشید عدم توجه به این علائم‌ها می‌تواند مشکلاتی زیادی برای خودروی شما ایجاد کند. به طور کلی ماهک خودرو تا حدود صد هزار کیلومتر کار می‌کند. اما پیروی از عادات اشتباه مانند فشار برروی دنده، نگه داشتن دست برروی دنده و وارد شدن ضربه سنگین به دنده خودرو، عمر ماهک را کاهش می‌دهد.
خرابی ماهک دنده چه مشکلاتی ایجاد می‌کنه؟
در صورتی که علائم‌های خرابی ماهک را متوجه شدید، اگر سریعا برای رفع آن اقدام کنید لطف بزرگی در حق خود و ماشینتان کرده‌اید. اما اگر به این نشانه‌های خرابی ماهک بی توجهی کردید و به رانندگی ادامه دادید، منتظر خرابی اساسی ماشینتان باشید. کافی است در اثر خرابی ماهک گیربکس هم آسیب ببیند، آنجاست که در چنین شرایطی کل سیستم خودرو با مشکل رو به رو می‌شود.
از جمله مشکلات مهمی که در صورت خراب شدن ماهک گیربکس به وجود میاید این است که دنده بد جا می‌خورد و صدای عجیب غریبی مانند صدای وز وز به گوش می‌رسد. گاهی مواقع ممکن است باعث نشتی روغن و اسکازین از گیربکس شود.
بیشتر بخوانید: کاتینگ اگزوز چیست و چه کاربردی دارد؟
چگونه مشکل ماهک دنده رو رفع کنیم؟
درست کردن مشکل ماهک خودرو، کار چنان سختی نیست و می‌توان خیلی سریع و راحت آن را درست کرد. اما مشکل اصلی که وجود دارد، دسترسی سخت به ماهک است که 90 درصد سختی پیدا کردن ماهک خودرو می‌باشد. مابقی کار اصلا سخت و پیچیده نیست.
همان طور که گفتیم قطعه ماهک، یک قطعۀ هلالی شکل است که بر روی میل ماهک قرار دارد. این ساختار در داخل گیربکس وجود دارد. پس از پیدا کردن ماهک، برای تعویض این قطعه به انبرقفلی، آچار یک سر 10، 13، 16 و دو سو تخت نیاز داریم. نحوه تعویض اینگونه است:
- باز نمودن بست باتری خودرو
- باز نمودن بست دور باتری
- سینی باتری را خارج کنید
- خرطومی هواکش را باز نمایید
- با اهرم نمودن آچار 13 و 16 روی میل ماهک ، سر آن را به بالا فشار داده ، تا بیرون بپرد.
- سپس میل ماهک جدید را جایگزین نمایید.
نکته: به دلیل اینکه دسترسی به ماهک سخت می‌باشد، بهتر است بگذارید ماشین حسابی خنک و سرد شود.
نکته: اگر با قطعات داخلی ماشین آشنا نیستید، تعمیر ماهک را به مراکز مکانیکی و تعمیرات گیربکس واگذار کنید.
کلام آخر
در این مقاله نشانه های خرابی ماهک دنده ماشین را بررسی کردیم. در صورت متوجه شدن این علائم از دستکاری اجزای داخلی خودروی خود خودداری کنید و تعمبر آن را به کارشناس اینکار بسپارید.
بیشتر بخوانید: سن فرسودگی خودرو در سال ۱۴۰۳
